Aradığımız işi bulabildik mi?

İş aramak zannedildiği gibi zahmetli değildir ama dikkat edilmezse maliyetli olabilir

Geçen hafta bir anket yapmıştım, sandık sonuçlarına göre bu haftanın konusu olarak iş arama süreçlerindeki ve genel iş hayatındaki dikkate değer bir kaç notumu paylaşmak istedim.

Kariyer hedefimizi belirlerken yakın çevremizdeki insanlar ve internetten bulduğumuz tavsiyeler herkes için yol gösterici olacaktır. Tüm bu kaynakları tekrardan kendi fikir süzgeçinden geçirip tekrar değerlendirmekte fayda vardır.

Gelelim yapılması gereken adımların neler olduğuna. Bu yazıda bahsedeceğim bir çok adım tabiki de kendi çalıştığım sektörü baz alarak değerlendirdiğim konulardır.

Kendinizi tanıyın

Türkiye’deki insanların çok büyük bir kısmında bariz şekilde görünen en büyük sorun özgüven eksikliği ya da tersi olacak şekilde kendisine gereğinden fazla güvenilmesidir. Öncelikle kendimizi tanıyarak başlamalıyız, bir işe başvururken kendi hedeflerimize ne kadar yakın olduğuna göre karar vermemiz gerekiyor. Bu hedeflerin karar verilmesi konusunda daha detaylı olarak sonradan değinebilirim.

Kariyerimizin ilk başlarında ne kadar çok ve farklı insan ile iletişimde olursak, bu kararın verilmesinde faydası olacaktır.

Son zamanlarda yurt dışında çalışmak için ciddi bir göç dalgası yaşanıyor. Lütfen ama lütfen kendinizi gitmek istediğiniz ülkedeki insanlardan geri görmeyin. Son bir senedir Almanya’da o kadar farklı profilden insan ile tanıştım ki emin olun İstanbul’daki bilgi birikim kalitesi ciddi oranda buradan fazladır.

Dünya ile iletişimde kalın

Yaptığımız işin tek bir ülke sınırları içerisinde olmadığını unutmayalım. Dış dünyaya karşı üç maymunu oynadığımız sürece sadece kendimizi kandırmış oluruz. Bu sebeple ilk yapılması gereken belki de lise dönemlerinden ya da daha öncesinden itibaren yabancı dil konusunda kendimizi geliştirmeye çalışmak.

Günlük pratik yapabilmek için yabancı dildeki içerikleri tüketmek, sosyal medyadan kendi kariyer hedefinize yakın insanlarla iletişimde olmak faydanıza olacaktır.

Bir çoğu sonradan internetten izlenebilen etkinlikleri takip etmeye çalışın. Fırsatınız varsa gidip etkinlik alanındakı havayı tenefüs etmeye çalışın. Güncel teknolojileri yakından takip etmeye, en kötü birer “hello world” uygulaması çıkarmaya çalışın. Böylelikle o ilk incelemeyi yaptığınız teknolojiye ileride ihtiyacınız olduğunuzda ilk korku bariyerinizi aşmış olacaksınız. Tabiki de öğrendiklerinizi paylaşmayı unutmayın.

Yurt dışında iş ararken

Çoğu linkedin, xing, glassdoor, stack overflow gibi sitelerde ilanlar ile başlıyor bütün hikaye. İlanı ararken filtreleri çok katı tutmanıza gerek yoktur. Çoğu CV’nin okunmadığı gerçeğini herkes biliyor. Bu sebeple çok uzun CV yazmaya gerek yoktur. Aynı zamanda da başvuracağınız firmadaki kişinin hızlı bir şekilde görebilmesi için gereken kelimeleri vurgulamayı unutmayınız.

Firmaya doğrudan ulaşmak ya da head hunter üzerinden gitmek çok fark etmiyor. İnsan kaynaklarında çalışan insanların teknik başlıklarda yazdığınız detayları okurken sıkılacağı bir gerçektir.

Bir çok firma PDF formatındaki CV’nizi görmek isteyecektir. Yeterince şansınız varsa başvurduğunuz takımdan birisi detaylı bir şekilde tüm yazıları okuyabilir.

Yurt dışında insanlar sizin bireysel yeteneklerinizden çok ekibe katkınıza ve beraber çalışabilme ihtimaline dikkat ediyor. Bu sebeple dili akışkan konuşmanız, hata yapmaktan korkmamanız ve karşılaştığınız sorunlara nasıl çözümler getirdiğiniz ciddi oranda fark ediyor.

Ülkemizde Jr. ya da Sr. tanımladığımız başlıkların burada çok farklı olduğunu gördüm. Kısaca özetlemek gerekirse, kabul edilen tanım şu şekildedir. Eğer tek başınıza bir projeyi sıfırdan alıp bir yere getirebilecek kadar birikim ve iletişim yeteneğiniz varsa sizin için artık Senior diyebiliriz. Bunun dışındaki her durumda kaç yıllık tecrübeniz olduğundan bağımsız, hepiniz Senior adayısınız.

Bir de Senior Lead olarak adlandırılan bir profil daha var, burada da beklenti biraz daha takım sorumluluğu alıp, diğer takımlar ile de çalışabilecek durumda demektir. Bu tanımın takım lideri gibi illa ki bir takımı yönetmeniz gerekmiyor. Bir takım içerisinde birden fazla Senior Lead olabiliyor, bu insanlar insiyatif alarak takımı yönlendirebilir manasına geliyor.

Kod kalitesi de diğer önemli noktalardan birisidir. İlk defa karşılaştığınız bir teknoloji için bile olsa teknik mülakatta bazı anahtar cümlecikler vardır. Kodun test edilebilir olması, tekrar kullanılabilir kod yazmak, kodunuzun canlı ortama gidene kadarki sürecine dair bir kaç cümle söylemek gibi örnekler çok faydalıdır.

Yurt içinde iş ararken

Türk iş arama sitelerindeki ilanların kalitesizliği aslında sektöre de bir ayna tutmaktadır. Ayrıca sadece lokal markete hizmet veren bir sitede CV’nizi hazırlamanın bir faydası yoktur. Bu sebeple yukarıda saydığım daha global sitelerde güncel bir CV’ye sahip olmak sizin için daha faydalıdır.

Türkiye’de işler biraz değişiyor. Eğer gerçekten çalışmak istediğiniz bir firma ve proje bulduysanız, işin kalitesini ve ekip ruhunu öne çıkaran cümleler işinize yarayacaktır. Ama işler pek yolunda gitmediği bir dönemde herhangi bir iş olması sizin için şimdilik yeterliyse; bazı cümleler ile işe alım sürecinizi hızlandırabilirsiniz.

Eğer görüşmeye teknik birileri girdiyse, firmanın kaliteye önem verdiğini düşünebiliriz. Eğer görüşmeye yönetici seviyesinden birileri girdiyse, derdimizin kaliteden çok sayı olduğunu görmek zor değildir.

Yöneticiyi etkilemek için, kendinize yeterinden fazla güvenip bunu da hissettirin. Çok da abartıp karşınızdaki kişiyi geçmeyecek kadar yükselmeniz gerekiyor. Ara sıra karşınızdaki insanın egosunu okşayacak şekilde cümleler kurup, onun da kendini değerli hissetmesine izin verin.

Hadi bunlar olmadı diyelim, çok çalışkan olduğunuzu mesai konusunda sorun yapmadığınızı söyleyerek devam edin. Önceki iş yerinizden neden ayrılıyorsunuz sorusuna basit olarak görüştüğünüz firmayı överek cevap verin asla o an için çalıştığınız firmayı kötülemeyin.

Sektörün ne kadar küçük olduğuna inanamazsınız, ayrıca etik kuralların hiçe sayıldığı da bariz bir gerçektir. İnsanlar açıktan en son aldığınız maaşı sorabilirler. Söylemeseniz de bir şekilde bu rakamı gerçekten öğrenebilirler. Kesinlikle aramızda kalacak diye söz verilen herşeyin nasıl da herkes tarafından duyulabileğine inanamazsınız.

Görüşme sırasında samimi davranmaya özen gösterirseniz, görüşmede siz de dahil herkes rahat davranacaktır. Bazı beklemediğiniz itirafları duyup karar vermeniz konusunda yardımcı olacak ip uçlarını elde edebilirsiniz.

Startup kültürü nedir?

Aslında küçük takımların daha hızlı adımlar atarak, katma değeri çok olan ürünleri daha özgür çıkarabilmesi için olan bir kültürdür. Tabiki de tek başına takım ve fikir ile olmuyor. Bu sebeple işin içine parası olan birilerinin de dahil olması gerekiyor.

Ülkemizde yakın zamanda popüler hale gelen startup şirketler ve hackathon etkinliklerinin giderek anlam kaybetmesi sonrasında sektöre de zararlı olabilecek sonuçlar ortaya çıkmıştır.

Bazı startuplar aslında paramız ve fikrimiz var ama bu iş nasıl yapılıyor bilmiyoruz. Şuraya kafası basan bir kaç çocuk alalım ve sabaha kadar kod yazdıralım, yazılım işinde çok para varmış diye başlıyor.

Sektörün gereksinimlerine dair hiçbir fikri olmayan sadece yatıracağı 100K TL ile 1M$ kazanmayı hedefleyen bazı firmalar türemiş durumda. Çoğu da daha bir ay önce adını duyduğu bugün biraz popüler olan başka bir ürünü kopyalamak üzerine gidiyor. Benzer şekilde hackathon etkinlikleri de bir mekan tutalım pizza verelim ve milletin fikirlerini çalalım durumuna geliyor.

Sektör genel olarak, birbirine kazık atarak değil destek olarak gelişir.

Bu tarz emek ve fikir sömürüsü yapan etkinliklerden ve firmalarda uzak durmak koşulu ile startup kültürünü gerçekten benimsemiş firmalarda çalışmak çoğu zaman kariyerinizde ciddi bir öğrenme dönemi olacaktır.

Türkiye’de daha kat edilecek çok adım varken kaliteyi korumak yine biz çalışanların elindedir. Yakın zamanda okuduğum bir yazıda 2017 içerisinde startup yatırım hacmi Türkiye’de 100M$ seviyesine yükseldiğini ve İstanbul’un parlayan yıldız olduğundan bahsediliyordu. Şu an çalıştığım firmanın son turunda aldığı yatırım ise 406M€’dur.

Sektörün ve bizlerin hala gelişmeye ve geliştirmeye ihtiyacı vardır.

Kendimizi göstermeliyiz

Yukarıda bahsettiğim görüşme sırasında yapılabilecek bir kaç minik taktiğin faydaları ve zararlarından bahsettim. Bunların öncesinde o görüşmeyi alabilmek için kendimizi göstermemiz lazım.

Öncelikle kendimize güzel bir mail adresi alarak başlamalıyız. Bu da dikkatimi çeken önemli hatalardan birisidir. Artık hotmail kullanan kalmadığını düşünüyorum ama hala aramızda twitter’daki kullanıcı isimlerine benzeyen CrazyBoy06 gibi hesaplar kullanan var. Çok ciddi denk geliyorum :) Lütfen ama plaka kodu ya da doğum tarihi kullanmaktan vazgeçin. Ayrıca birden fazla mail hesabı kullanmak da dönüşler için iletişimi zora sokuyor.

Online bir CV kullanmak da faydalı olacatır. Burada bahsettiğim bir linkedin hesabınız olmasının yanı sıra PDF formatında hazırlanmış CV’nin de Google Drive gibi kolayca erişilebilir olmasıdır.

Kendi sesinizi duyurmaya çalışın, medium’da yazı yazmak ya da github üzerinde çalışamalarınızı yayınlamak da en güzel örneklerdir.

İlk başlarda bahsettiğim konuya dönersek. Global dünyadan kopmamak için takip ettiğiniz alandaki yeni bir kütüphane ya da teknolojiyi oturup ufak bir inceledikten sonra bunun için bir örnek kod ile birlikte bir yazı yazmak çok faydalı olacaktır.

Hem CV’nize sığması imkansız olan içeriklerin de sizin kariyerinizde birer birikim olarak hala erişilebilir olmasını sağlayacaktır.

Bütün içerik ve sosyal medya hesaplarınızı ortak bir yerde toplayabilirsiniz. Buradaki örnek github pages ile tek bir HTML sayfası da olabilir ya da about.me gibi servisleri kullanmak da olabilir.

Burada medium, twitter, linkedin ve github gibi profillerinizi listeleyip, CV’nizde tek bir link verebilirsiniz.

Şirketinizde github kullanılıyorsa ya da kendiniz için private repo kullanıyorsanız lütfen bunları da paylaşmayı unutmayın.

Linkedin üzerinde projelerinizi tek tek açıklamayı ve varsa çalıştığınız insanları da projeye katılımcı olarak göstermeyi unutmayın. Unutmayın, bireysellik değil takım oyunu size kazandırır.

Öğrenci bile olsanız; gidebildiğiniz kadar etkinliğe gitmeye özen gösterin ki hem sosyal çevrenizde yardım alabileceğiniz daha çok insan olur hem kendize rol model alabileceğiniz insanlarla tanışmış olursunuz. İlk akla gelen topluluklar için Yusuf’un hazırladığını listeye bakabilirsiniz.

Toparlamak gerekirse;

Bir işi ararken önce kendinizi tanıyın ve buna göre bir iş bakın. Firma ya da proje seçerken emeğinizin sömürülmesine kesinlikle izin vermeyin. Tek başına iki sayfalık bir CV sizi tamamıyla anlatamaz ama destekleyici içerikler her zaman faydalıdır.

Yaşadığınız şehir ve dünyada neler oluyor bunları takip edip farklarını görüp siz nasıl kapatabilirsiniz buna bakmaya çalışın. Böylelikle sektöre çok yakın birisi olacaksınız ve bir yerden sonra iş aramak ya da bulmak yerine gelen tekliflerde değerlendirme noktasına geçmiş olacaksınız.